Thales

 
Üye Girişi

üye olmak istiyorum

 
 
                                                                            
 
 
ELEŞTİRİLMEMİŞ VE SORGULANMAMIŞ HAYAT YAŞANMAYA DEĞMEZ.(SOKRATES)
   
         ANA SAYFA
Felsefe
Psikoloji
Sosyoloji
Mitoloji
Antropoloji
Edebiyat
Tarih
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik (PDR)
Genel-Kültür
Bilimler
Makaleler
Kitap Özetleri
Konferanslar
Sözlükler
Forum
Sizden gelenler
Linkler
Hakkında
iletişim

Web'te Türkçe

   

     SON EKLENEN YAZILAR
DEĞİŞMENİN KAÇINILMAZLIĞI

EĞİTİM VE TOPLUM

FELSEFENİN BİREYSEL SORUNLARA UYGULANIŞI ÜZERİNE

BİLİM VE FELSEFE BAĞLAMINDA PSİKOLOJİ



.















                                                                                    THALES

         Thales‘in İ.Ö.625/4-546/5 yılları arasında yaşamış olduğu hesaplanmaktadır. O halde Yunan dünyasının ünlü yedi bilgesinden biri olan ve Atina’ya yasalar hediye etmiş bulunan Solon’la, yine ünlü Lidya kralı Karun’un veya Krezüs’ün (Kroisos) çağdaşıdır.baba tarafından Krialı, anne tarafından Fenikeli olduğu ileri sürülmektedir. Ancak kendisi doğma büyüme Miletli’dir. (2008:85). Thales’in babası Eksamyes, anası Kleobuline olup Finikia’lı ve Kadmos ile Agenor çocuklarının en soyluları olan Thelidler soyundan idi. Thales Finikia’dan sürülen Neileos ile birlikte Milet’e geldiğinde kendisine yurttaşlık hakkı veriliyor; çoğunluğun bildirdiğine göre Thales orada-doğma bir Miletliymiş.(KRANZ,1994:28)

Politikayla ilgilendikten sonra, doğayı incelemeye başladı. Bazılarına göre, yazılı hiçbir eser bırakmadı; nitekim ona yakıştırılan denizcilik astronomisi adlı eserin Samoslu Phokos’a ait olduğu söylenir. Kallimakhos onu Küçük Ayı’nın bulucusu olarak tanıyordu; iamblar’ında şöyle der:

“diyorlardı ki, Araba’nın küçük yıldızlarını

O ölçmüş: Fenikeliler denizde yollarını

Araba’ya bakarak bulurlar.

Bazılarına göre de yalnızca iki eser yazmıştır: gündönümü Üzerine ve Gün Tün Üzerine;öteki doğa olaylarının anlaşılmaz olduğunu düşünüyordu. Bazılarına göre ise, Eudemos’un astronomi tarihi adlı eserinde söylediği gibi, astronomiyle uğraşan, güneş tutulmalarını  ve gün dönümlerini önceden hesaplayan ilk kişidir: Ksenophenes ile Heredotos’un hayranlığı bundan kaynaklanır. Herakleitos ile Demokritos onun için tanıklık ederler. Bazılarına göre, ki aralarında ozan Khoirilos da vardır, ruhun ölümsüz olduğunu söyleyen ilk kişi o olmuş. Bir gündönümünden ötekine geçişi  de ilk bulan odur, ve kimilerine göre güneşin büyüklüğünü<güneş çemberinin> yedi yüz yirmide biri olarak, <aynı şekilde aynı büyüklüğünü de> ay çemberinin yedi yüz yirmide biri olarak göstermiştir. Ayın son gününe “otuzuncu gün” adını ilk o vermiştir. Kimilerine göre de, doğa üzerine konuşan ilk kişi o olmuş. Aristoteles ile Hippias onun mıknatıs ve kehribarı kanıt göstererek cansız nesnelere can yakıştırdığını söylerler. Pamphile onun Mısırlılardan geometriyi öğrenip çember içine bir dik üçgen çizen ilk kişi olduğunu ve bir sığır kurban ettiğini söyler.(2007:20-21)

        Thales düşüncelerini öğrencileri yoluyla yaydı; yazılı bir metin bırakmadı. Matematik, astronomi, ve doğa felsefesi ile uğraşan büyük bir bilgeydi. Kendi çağında eriştiği parlak ününü geniş bilgisine borçluydu: M.Ö.585’de meydana gelen güneş tutulmasını daha önce haber verecek kadar astronomide bilgi sahibi olduğu söylentisi vardır. Matematiksel  yoldan gemilerin kıyıdan uzaklığını hesaplayabiliyordu. Mısır gezisinden geometri öğrenerek döndüğü, birkaç teoremi (örneğin, bir ikizkenar üçgenin taban açılarının birbirine eşit olduğu teoremi) bulduğu söylenir. Daha önemlisi, bilimsel nitelikte ilk görüşü, evrenin sudan meydana geldiği hipotezini ortaya atmasıdır.

Thales’in, çoğu bilgisini  Mısır ve diğer ülkelere yaptığı gezilerden topladığı söylenebilir. Ancak evrenin sudan oluştuğu görüşü bu türden değildir; kendi başlattığı düşünce geleneğine özgüdür. Ne Mısır’da, ne de başka bir yerde, doğaya yepyeni bir yaklaşım simgeleyen bu devrimsel nitelikteki görüşün izine rastlanmıştır.(2003:22)

Thales ile birlikte geometri ilk defa dedüktif (yani tümdengelimsel) bir bilim dalı haline geldi. Buna ilişkin olarak Plutarkos, yedi Bilge adlı yapıtında şunları söyler:

“görünen şudur ki Thales, aklıyla pratik yararın ötesine geçip, akıl yürütmeye girişenlerden birisidir.geri kalanlar aklın ününü, politikada arayanlardır.” (1999:22)

Thales, “evren şeytanlarla doludur.”görüşünü ileri sürdüyse, tanrıların çokluğuna inanan kendi kavminin görüşüne uygun olan bu deyimden amacı, maddenin dışında bulunanan ve onu harekete getiren tanrısal bir neden değildi, bekli doğrudan maddenin canlı ve ruhlu olduğunu, örneği demir çeken mıknatısı işaret etmek istiyordu:kuvveti maddede yerleşmiş görüyordu.(Vorlander,2004:39)

Thales’in asıl anlamda felsefi düşüncelerine gelince, bu konudaki ana kaynağımız Aristoteles’tir. Aristoteles, Thales’in felsefi görüşleri hakkında bize bazı bilgiler vermektedir, ama bunların hangi yollarla kendisine geldiği, onlarla ilgili olarak hangi kaynaklara dayandığı ve Thales’in bu görüşlerinin hangi akıl yürütmelerinin veya gözlemlerinin sonucu olarak ortaya çıktığı hakkında fazla bir açıklama getirmemektedir. Bu sonuncu hususa ilişkin olarak, sadece kendisinin de birer “tahmin” olduğunu kabul ettiği bazı akıl yürütmelerde bulunmaktadır.

·         Su, her şeyin arkhesi, ilkesi ve doğasıdır.

·         Her şey tanrılarla doludur

·         Madde canlıdır

 Thales’in önemi nerededir? Onun felsefe için önemi; ilk kez  “evrenin arkhesi,tözü nedir?” sorusunu ortaya atmasında ve bu soruya cevap olarak da ilk kez efsanevi-dinsel içerik taşımayan, laik-natüralist bir açıklama vermeye çalışmasındadır. Thales’in bu soruya verdiği cevabın türünün önemli olduğunu söylemeliyiz. Thales ile birlikte ilk kez açık ve seçik olarak efsaneden bilim veya felsefeye geçişi görmekteyiz.(2008:88-91). Ama kendisinden sonraki düşünürler için –Grek biliminin ilk sorunu olan şeylerin ilkeleri sorusunu ortaya atması ve her çeşit doğaüstü gücü dışlayarak cevaplandırması bir yana bırakılırsa- taşıdığı önem şudur: Katışıksız rasyonel bir bilimin kurucusu olan Thales düşünmesine nesne diye doğayı almış ve şeylerin ilkesini ampirik verili bir maddede bulmuştur(ancak kendisini izleyen düşünürler gibi Thales’in de “cansız” madde kavramını henüz tanımadığı göz önünde bulundurulmalıdır; ona ve sonraki düşünürler kuşağına göre madde ile güç henüz birbirinden ayrılmamış, doğal bir bütünd). Bu iki olgu Grek felsefesinin ilk gelişim evresini belirlemiştir: bütünüyle bir doğa felsefesi olan bu felsefenin adı  “canlı maddecilik” tir (hylozoizm), yani madde(hyle) burada canlı ve böylece hareket ve de değişme yetisine sahip sayılmaktadır. Bu en eski Grek felsefesi bu yüzden tamamen tek tanrıcıdır.(CAPELLE,2006:52)

Özdeyişleri

- Kefaletin yoldaşı felaket.

- Kötü yoldan zengin olma.

- Babadan kötü şey kapma.

- Ana babana ne gibi yardımlarda bulunmuşsan ihtiyarlığında kendin de öylelerini bekle.

- İşsiz-güçsüzlük üzücü bir şeydir.

- Kendine hakim olmama zararlı bir şeydir.

- Acınmaktan çok kıskanıl.

- Ölçülü ol.(KRANZ 1994:24)

 

Kaynakça

ARSLAN, Ahmet,ilkçağ Felsefe Tarihi Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi , İstanbul : ist..bilg.üni. yayınları,2008

KRANZ, W., Antik  Felsefe, (Çev. Suad Y. Baydur), İstanbul:sosyal yayınları, 1994

LAERTİOS, Diogenes,Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri,(çev. Candan Şentuna), İstanbul:yky,üçüncü basım,2007

S.TEKELİ,E.KAHYA,M.DEMİR,H.G.TOPDEMİR,Y.UNAT,A.K.AYDIN,Bilim Tarihine giriş,Ankara: Nobel yayın dağıtım,1999

KARL,vorlender,Felsefe Tarihi,İstanbul:iz yayıncılık,2004

YILDIRIM,Cemal,Bilim tarihi,İstanbul:remzi kitabevi,2003

CAPELLE,Wilhelm,Sokrates’ten Önce Felsefe,(çev.Oğuz Özügül),İstanbul:pencere yayınları,2006


 Veysel CİHANGİR


     

                                                              







 
                

                                 


  



















































                                              
                                                                                                                     
 
Copyright 2008 www.bilgefelsefeci.tr.gg. All Rights Reserved
                                                          www.bilgefelsefeci.tr.gg
                                         bu web sitesi VEYSEL CİHANGİR tarafından derlenmiş ve hazırlanmıştır.
 

 

Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol